Diccionario General de la Lengua Asturiana (DGLA)

(*) Puede utilizar en sus búsquedas las grafías l.l y h.

andar

Significado

  1. Andar, caminar [Gral.] : Anda ell ñeñu [JH.] . Moverse de un sitio para otro [JH*.] : Anda lla lluna [JH.]
  2. Estar [Gral.] : Anda bien ‘está bien’ [JH.] : Anda a la retiesta’l sol ‘está al sol cuando más calor hace’ [Sr.] : Anda mal del riegu ‘está mal de la circulación’ [Tb.]
  3. Soler estar, acostumbrar a estar, a frecuentar, a realizar una determinada acción, a mantener una determinada actitud, ser de uso frecuente [Gral.] : Daquella andaba muncho pequí [Bi.] : Andaben con mieu [Sr.] : Esti añu yá nun anda a escuela ‘este año ya no va a la escuela’ [Bi.]
  4. Funcionar [Gral.] : Anda ell molín [JH.]
  5. Realizar con un vegetal una labor cualquiera para el crecimiento [Ll.]
  6. Envejecer [Vd (i).] : A los del pueblu véolos bien, la única qu’anda ya ella [Vd (i).]
  7. Dedicarse a una labor [Lln. Ac. Sr. Tb. PSil.] : Anda a la mina [Tb.]
  8. Inspeccionar [PSil.] : Tien qu’andar tola Sierra a ver si alcuentra’l ganáu [PSil.]
  9. Propagarse una enfermedad [Lln.]
  10. Soplar un viento [Lln.] .

Frases hechas y locuciones

-se.[Pa. Cg. Ac. Pr.]
Envejecer.
¡Anda!.[Tb.]
¡por favor!.
Andar a.[Gral.] : Andaba a niales [Tb.]. ‘trabajar, recolectar’ [Sr. Tb.]. Andaba a la yerba [Tb.]. Andaba a la mina [Sr.]. ‘estar en celo la hembra [Tb. Sm. PSil*. Cv.]. La burra anda al machu [PSil.]. Andaba al buei ‘la vaca estaba en celo’ [Tb. Cv.].
Buscar.
Andar a bultu.[Pa.] : ‘ir sin poder ver’ [Tb.].
Andar sin rumbo.
Andar a elles.[JH. Xx.] : ‘estar igualados en una pelea’ [Xx.].
Pegarse.
Andar aire.[Sm.]
Soplar el viento.
Andar a la gulipa.[Sm.]
Deslizarse sentado sobre la nieve.
Andar a palpu.[Pa.]
Andar palpando en la oscuridad.
Andar a palos cola perra.[Lln.]
Andar a escape, andar retrasado.
Andar a pasos perdíos.[Lln.]
Perder el tiempo, estar ocioso.
Andar al riegu.[Oc.]
Ir una persona delante de la yunta para que ésta no se desvíe al arar.
Andar con.[Sr. Tb.] : Los nenos andan xuntos pero Manolín nun anda colos primos [Tb.]. ‘ser novios’ [Tb.]. El tou fichu anda con María [Tb.]. Yá nun anda con ella ‘ya no se acompañan, ya no son amigos’ [Tb.]. ‘trabajar, ocuparse’ [Tb.]. Anda colos canteiros ‘trabaja con los picapedreros’ [Tb.].
Acompañar habitualmente a.
Andar costaciegu.[Cl.]
Negociar engañando, dedicarse a ocupaciones poco honestas.
Andar de cazu con paleta.[Llg.]
Callejear, estar todo el día fuera.
Andar de pulítica.[Sm.]
Estar enfadados.
Andar de remonte.[Pa.]
No acudir a la obligación.
Andar de xunteta.[Pa.]
Andar juntos.
Andar las tierras.[Oc.]
Quitar con la mano las hierbas perjudiciales de un sembrado.
Andar por.[Tb. Sm.] : Anda pur tantus anus [Sm.].
Tener aproximadamente.
Andar tornando’l humu.[Lln.]
Estar escaso de dinero.

Dichos, refranes y textos de literatura oral

  • Contigo non ando si non saco compango. [LC.]