Diccionario General de la Lengua Asturiana (DGLA)

(*) Puede utilizar en sus búsquedas las grafías l.l y h.

diañu, el

Significado

  1. Diablo [LV. Lln. Cl (= demongriu = demorgu = diablu). Pa. Cb. Cg. . Sb. Ac. Ca. Ay (= diantre). Ll. Ri. Ar. Qu. Tb. Pzu. PSil. Pr. Tox. CSil. Arm. Mar. Llomb. Vg. JH. DA.] : Tien el diañu metíu en cuerpu [Ca.] . Diantre [Cv.] . Diablo menor al que se atribuyen jugarretas y travesuras [/Eo/.]
  2. Niño que es muy travieso [Ri.] : Isti críu ye’l dieñu [Ri.] .

Variantes

diaño [. /Eo/.] diañe [Os. y Cb. Cp. y Ac. y Sb. Ay. Ar. Mar. Llomb. Vg.] diañe / diañes [Ay. Ar.] +dieñu expresión metafonética [Ay. Ri.]

Frases hechas y locuciones

Diañu burllón.[Lln (S) = diañu burgón.] : ‘espíritu que se entretiene en burlar a las personas’ [Cg.]. ‘diablo que se ríe por la noche en las fuentes’ [Cb.].
Diablo burlón (de la mitología asturiana).
Diañe burlón.[Sb.] : ‘personaje mitológico que parece entretenerse haciendo travesuras a las personas; se cree que habita en las fuentes’ [Cp (= diablu burlón).].
Diablo que hacía rabiar a los niños.
Diañu coronáu.[Cg.]
Muchacho enredador o travieso.
Diañu gurnión.[Pi (i).]
{diablo burlón}.
Dar que facer all diañu.[JH.]
Estar como’l diañu cola cruz.[Cg.]
Estar enemistados.
Llevar a ún el diañu en pelu y en güesu.[Cg.]
Llevar a uno el diablo en cuerpo y alma.
Ser más los diaños que l’agua bendita.[Cg.]
No alcanzar alguna cosa para todos los que esperan participar de ella.
Onde’l diañu ponxo la pata.[Cg.]
En sitio peligroso e inaccesible.
Tener ell diañu en cuerpu.[JH.]
Dase all diañu.[JH.]
Dar que facer all diañu.[JH.]

Dichos, refranes y textos de literatura oral

  • Cuando ell diañu reza engañate quier. [JH.]

  • Cuando xineru vien caliente ye que trai el diañu en vientre. [LC.]

  • Dios y el diañu nun costal non puen tar. [LC.]

  • El diañu cuando non tien que facer col rau espanta les mosques. [Cg.]

  • El diañu tanto quería a so madre que-y sacó los güeyos. [LC.]

  • Rise ell diañu cuando ell famientu ta fartu. [JH.]

Documentación literaria

Ye una xunta tan malvada, que ni el diañu la apadrina.

El Camberu 9

De quién diaños podrá ser.

Felicitación 148

Sin saber qué diaños yera.

NJovellanos 167

Q’en cuerpu del diañu entra.

Coronación Carlos IV 175