Diccionario General de la Lengua Asturiana (DGLA)

(*) Puede utilizar en sus búsquedas las grafías l.l y h.

acotar

Significado

  1. Acotar [Pa.] . Reservar un sitio, un lugar [Lln. Os. Ac. Llg. Ay. Ll. Ri. Ar. Tb (acotar). Cd. Pzu. PSil (acoutar). R.] . Esti sitiu yá ta acotáu [Ac.] . Reservar un sitio por medio de objetos en él situados [Ll (= atocar).] . Guardar vez [.]
  2. Prohibir pacer o dejar sin pacer un terreno para que crezca el pasto [Sb. JH.] . Reservar un terreno para caza [Sb.] . Reservar una zona de una corriente de agua para regar la finca propia [Sm.] . Acotar un terreno [Lln (cotar). Oc.] : Estaba cotáu pa la caballería [Lln.] : Eso estaba cotáu de veranu [Lln.] . Vedar, acotar un terreno [Sm. Md. PSil.] . Acotar los pastos, prohibir que se paste en determinadas épocas [Po. Tb (coutar).] : El puertu ta cotáu [Po.] : Esti añu nun se cota [Po.] . Poner cotos [JH.] . Cerrar un sitio prohibiendo en él la entrada o la realización de algunas actividades [Ri.] . Prohibir la entrada en una heredad [/Eo/.] . Establecer el vedado de caza de ciertos terrenos [Oc.] . Marcar un período de coto a un sitio [Ri.]
  3. Hacerse dueño de una cosa raíz poniendo mojones o cercas adelantándose a ofrecer precio [R.] . Adueñarse de una cosa encontrada [Mar. Bard.]
  4. Echar en cara [Cp. Pr. /Eo/.] : Por acutámelu nun te lo faigo [Md.] . Recordar un favor a una persona [PSil (acutar).] : Acutóume que-lly dieras perras al mieu harmanu [PSil.]
  5. Asegurar algo y atestiguarlo en la fe de un tercero [/Eo/.] *
  6. Ajustar, mediante convenio, algún trabajo o servicio [Cv.]
  7. Avisar [Mar.] . Avisar de puerta en puerta para dir a la facendera [Bard.]
  8. Golpear la escanda con el mazo para que suelte la cascarilla [Sm.]
  9. Encontrar un nido de pájaros [Lln.] .

Variantes

acutar [Lln. Pa. Xx. . Pzu. PSil. Cv. R.] acoutar [PSil. Arm.] acotear [y JH.] coutar [y Tb. y Sm. Md. PSil. Oc. /y Eo/. Mar.] cotar [Lln. Po. Ar. Bard.] acotir [y Ar.]

Frases hechas y locuciones

-se.[JH.] : ‘ponerse fuera de juego’ [Xx.]. Acútome [Xx.]. ‘ponerse fuera de juego (en el escondite)’ [R.].
Ponerse en salvo o lugar seguro, meterse dentro de los cotos de otra jurisdición.
Acotar con.[Pa*. Cp*. Tox.] : Non-che acoto con testigo muorto [Tox.]. ‘poner a alguien por testigo o utilizarlo como argumento de algo’ [Ac.]. Fai lo que quieras pero nun acotes pa nada comigo [Ac.]. ‘sacar a relucir las faltas de otro para disculpar las propias’ [Ay.]. ¿Qué acotes tu con fulenu? [Ay.]. ‘recurrir para justificarse’ [Pa.]. Acotó con lo que-y había dicho [Pa.]. ‘echar la culpa de las propias faltas a otro’ [Cb.]. ‘confiar en alguien’ [Cp*.]. ‘comparar cosas o personas’ [Cd.]. Siempre anda acotando con los demás [Cd.]. ‘compararse con alguien’ [Pr*.]. ‘atestiguar’ [R.]. Acotó conmigo [R.]. ‘murmurar, meterse con uno al hablar’ [Tb.]. Nun fai más qu’acotar con él [Tb.]. ‘confiar en alguien’ [Cp*.].
Poner por testigo.
Acuto pies.[Xx.]
Me reservo ser el primero para echar suertes a ver quien debe iniciar el juego.
Acutar un nieru.[Lln.]
Descubrir un nido.

Dichos, refranes y textos de literatura oral

  • Cierzo acutao, cielo escampao. [Ay (LC).]

  • acotáu, ada, ao. Pp. de acotar. 2. Con cuidado. [Ay*.]

  • : Va poco a poco, pero failo bien, ¡acotaíno!. [Ay.]